Matrix Felsefesi

İDEALİZM, MATRİX FELSEFESİ VE MADDENİN GERÇEĞİ

Matrix felsefesini bir çoğunuz bilirsiniz. Hem doğallığın olumsuz sonuçlarını

hemde doğal olmayanın çekiciliğini anlatmaya çalışır.. Bu felsefenin hikaye

edilişinde insanlar uzun süren şavaşlardan sonra bilgisayarlara boyun eğmişir.

Bilgisayarlar sisteme hakim olmuştur ve insanları kendi çıkarkarları için

kontrol etmektedirler.

Bilgisayar robotlar insanların zihinlerini tüplerde bağlı tutmaktadırlar.

Sistemin içinde insanlar bilgisayarlara enerji üretebilmek amaçlı kendilerinin

farkına varmadıkları bir esaretin içindedirler. Bilgisayarlar daha çok enerji

üretebilmeleri için insanların mutlu olabilmelerini temin ettikleri yanılgıladan

ibaret olan illizyon ortamı düzenlemişlerdir. Bu ortamın adı matrixtir.

Matrix in içindeki milyonlarca insan bilemedikleri anlayamadıkları ve farkına

varamadıkları bilgisayarlara enerji üreten birer pil olarak yaşamaktadırlar.

Kendi gerçek durumlarından habersiz, mutluluk içinde yaşarken çok az insan bu

köleliğin farkındadır. Sadece kendilerini belli bir bilinç seviyesine

çıkarabilenler dijital yanılsamaların farkındadır ve sistemin dışına çıkmayı

başarmaktadırlar.

Uyanmış olan bu insanlar diğer tutsak insanlardan farklı olarak insanlığın

içinde bulunduğu doğal durumunun farkındadırlar. Matrix'in etkisini yıkmak için

bir direniş kuvveti oluştururlar. Bunun bir sonucu olarak kendilerinin farkına

varan ve yok etmek isteyen bilgisayarlardan kaçarak yaşamak zorundadırlar.

Matrix birçok değişik felsefî içerime sahip olsa da, Neo karakterinin

özgürleştirilmesi ile Cypher karakterinin yaptığı geriye yönelik şeçimle

kendiliğindenlik ve doğallık konusunu ilgilendirmektedir. Felsefede neo ve

chipher, Hz İsa ve kendisini ele veren havarisiyle sembolize edilmiştir.

Neo karakteri bir üst realiteye doğru hareketin ve bunu başarmanın zorluk ve

acısını anlatır. Doğumundan beri Matrix' te rahat içinde yaşamış olan Neo,

içinde buldunduğu ortamın yanılsama olduğundan habersiz olarak var olmuştur.

Fakat daha sonra arayışları ve bilinç seviyesinin getirdiği noktada diğer

farkındalıklı insanlarla sempatize olarak onların yardımıyla matrixin dışına

çıkmayı başarmıştır.

Neo, zihnini bağlı bulunduğu tüpten kurtarmayı başardıktan sonra platonun

hikayesindeki mağarasından kurtulan mahkumun durumuna benzemektedir. O uykudan

uyanıklığa, cehaletten aydınlanmaya geçmiştir. Ama bütün bunlar acı vermekte ve

illizyondan gerçekliğe geçişin getirdiği zorlukları taşımakta ve gerçeği

kabullenmekte zorlanmaktadır. Cehaletten kurtulup aydınlanması acı vericidir.

Hem fiziksel hem zihinsel hem duygusal acılar algılamaktadır. Gözleri acır.

Çünkü bu anlamda hiç kullanmamıştır. Gerçek acıtıcıdır. Tutsaklığı yüzünden

kasları gelişmemiştir. Olması gereken hıza ulaşması için kaybettiği zamanı

kazanmak zorundadır. Zihinsel ve duygusal acı algılamaları dahada yüksektir.

Diğer aydınlanmışların lideri Morpheus, orta yaşlarda kurtulan ama belli bir

süre esaret sonucu yönlenmiş bilinci düzeltmenin zorluğundan bahsederek Neo ya

çektiği zorluğun ve acıların nedenini anlatır. Neo uzun bir süre gerçeği kabul

edemez. Ama sonunda yanılsama ortamının mantığını kabul etmek

zorunda kalır. Hatta morpheus ona "hakikatin çölüne hoş geldin" dediğinde

gerçekliğin hayalden çok daha korkunç olduğunun farkına varır.

Neoyla daha genç yaşta kurtulmuş olan cypher arasındaki fark felsefenin asıl

vurgulamak istediği ana fikirdir. Cypher genç yaşta kurtulduğundan yaşamının

büyük bölümünü gerçeklik realitesinde yaşamıştır ve illizyon ortamını çok az

deneyimlemiştir. Cypher, Neo nun tam tersine aydınlanmış olduğu halde cehaleti

özlemektedir ve nihayet seçimini illizyon ortamına geri dönmekten yana kullanır.

Madde cazibesine karşı koyamayarak, eski realiteyi tekrar deneyimlemek için

bütün belleğini sildirerek

Neo yu ve diğer aydınlanmışları ispiyon ederek illizyon ortamına bilerek geri

döner.

İllizyon ortamına geri dönüşünüde robot Ajan Smithle gittiği bir sanal akşam

yemeğinde, Cypher seçiminin mantığını açıklar: "Bu bifteğin var olmadığını

biliyorum. Onu ağzıma koyduğumda Matrix'in beynime onun sulu ve lezzetli

olduğunu söylediğini biliyorum. Dokuz yıl sonra neyin farkına vardım biliyor

musun? Cehalet mutluluktur." der.

Her ne kadar Cypher'ı seçiminden dolayı eleştirsekte onun duygularını

anlayabildiğimiz de karşı karşıya kalmış olduğu kendi kıyametinde gerçeği kabul

etmenin zorluğu ağırdır. Cypherin davranışı aydınlanmış ama belli bir enerji

seviyesine sabitlenememiş insanın, hak etmeden geldiği bir bilinç seviyesinde

uzun süre kalmasının mümkün olmadığı, acı ve zorluk algılaması nedeniyle geri

dönüşün kaçınılmazlığı mantığını anlatır..

Dürüstlük ve gerçeği tecrübe etmek için illizyon ortamından ve maddenin

şehvani cazibesinden vazgeçerken, seçimin kendiğinden olması ve belli bir

birikimin sonucu gerçekleşmesi çok önemlidir. Yoksa yükselişin her anında

şeçimini eski realiteye dönmek için kullanmak ve lacivert hapı alarak, bütün

bilincini silererek hiçbir şey olmamış gibi yatağında uyanmak mümkündür.